دلیل ما | فروشگاه اینترنتی کتب شیعی

جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، اثر محمود مهدوى دامغانى، برگردان فارسى و شرح تاریخى نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحدید معتزلى است. نگارش این کتاب سه سال؛ یعنى از سال 1367 تا 1370ش. به طول انجامیده است.

ساختار
کتاب در هشت جلد نگارش یافته است. جلد اول مشتمل بر مقدمه مترجم، مقدمه ابن ابى‌الحدید و ترجمه 43 خطبه مى‌باشد. جلد دوم نیز مشتمل بر مقدمه‌اى، به قلم مترجم و ترجمه برخى خطبه‌هاى حضرت مى‌باشد. جلد اول تا پنجم خطبه‌هاى حضرت را در برمى‌گیرد. جلد ششم و هفتم، مشتمل بر ترجمه نامه‌هاى حضرت است و ترجمه کلمات قصار حضرت در انتهاى جلد هفتم و نیز جلد هشتم کتاب آمده است.

گزارش محتوا
شرح ابن ابى‌الحدید بر نهج‌البلاغه که از لحاظ کیفیت، دائره‌المعارفى از علوم- ادب، کلام، فقه، اخلاق، تاریخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب است، از لحاظ کمیت هم از کتاب‌هاى بسیار بزرگ است. چاپ جدید این کتاب که به اهتمام استاد محمد ابوالفضل ابراهیم، بر طبق تقسیم‌بندى خود ابن ابى‌الحدید، در بیست جلد، چاپ شده است، شش هزار و چهار صد و شصت صفحه است. آن چه در خور ذکر است، این است که ابن ابى‌الحدید، گاه موضوعى را دو بار و ضمن دو خطبه شرح داده است، مثلًا موضوع سقیفه، یک بار در چهل صفحه و بار دیگر ضمن خطبه 66 مورد بحث قرار گرفته است؛ ولى مطالب مورد بحث تکرارى نیست و چون موضوعاتى نظیر جنگ صفین و خوارج در خطبه‌هاى متعددى مطرح مى‌شده است، ضمن خطبه‌هاى مذکور، به تناسب از این موضوعات یاد کرده و شرح زده است.
موضوع دیگرى که از لحاظ کمیت در خور توجه است، حدود هشت هزار بیت شعر است- که در موضوعات مختلف صرفى و نحوى و لغوى و تاریخى و بیان عقاید و رسوم عامه و اخلاق مورد استشهاد قرار گرفته است- که استخراج همین مقدار شعر حدود چهار صد صفحه خواهد بود، البته که اشعار تکرار شده و از یک بیت در موارد مختلف استفاده شده است. معمول ابن ابى‌الحدید چنین است که به چند بیت قناعت مى‌کند، در عین حال از آوردن قصاید هم غافل نبوده است و به عنوان مثال قصایدى از فضل بن عبدالرحمان و سید رضى آورده است. ابن ابى‌الحدید مقدارى از اشعار خود را که در مناجات و زهد است.
با توجه به اهمیت کیفى و کمى این کتاب ترجمه کامل آن، چنان که شاید و باید، از عهده یک تن بیرون است و باید براى این کار از هیاتى که داراى تخصص در رشته‌هاى مختلف هستند، استفاده شود؛ ولى به جهاتى که بر خوانندگان گرامى پوشیده نیست، کارهاى گروهى غالباً ً به نتیجه مطلوب نمى‌رسد و اختلاف نظرها از سرعت کار مى‌کاهد. با توجه به «ما لا یدرک کله لا یترک کله» مترجم در صدد برآمده، بخشى از آن را که مربوط به تاریخ است، ترجمه نماید و کتاب حاضر بخشى از آن است.

هدف و روش ترجمه
با توجه به آن چه درباره محتواى کتاب شریف شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحدید گفته شد و با نظرى اجمالى، معلوم مى‌شود، بخش عمده آن مباحث تاریخى - اجتماعى است که براى عموم مردم هم سود بخش‌تر و ساده‌تر است.
هدف اصلى مترجم هم استخراج مطالب تاریخ اسلام از مجموعه مطالب ابن ابى‌الحدید و ترجمه آن به فارسى بوده، تا استفاده از این کتاب براى فارسى زبانانى که نمى‌توانند از متون عربى بهره‌مند شوند، فراهم آید.
مترجم براى ترجمه، بهترین چاپ شرح نهج‌البلاغه را که به اهتمام استاد محمد- ابوالفضل ابراهیم در مصر انجام شده است، در اختیار داشته و از مطابقت آن با چاپ سنگى تهران که در سال 1271ق چاپ شده است، غافل نبوده و خوانندگان ضمن مطالعه به مواردى که در پاورقى تذکر داده شده است، پى خواهند برد.
براى رعایت ترتیب و سهولت مراجعه به متن اصلى، مترجم شماره خطبه و نخستین عبارت آن را آورده و سپس مطالب تاریخى و اجتماعى مطرح شده را ترجمه نموده است.

ویژگى‌ها
این اثر از نظر علم رجال و تذکره یاران على علیه‌السلام، دشمنان آن حضرت، معصومان علیهم‌السلام، پیامبران پیشین و پیامبر گرامى اسلام(ص) و ده‌ها شخصیت دیگر از ویژگى‌هاى ممتاز این اثر است. همچنین ترجمه روان و سلیس علمى در حوزه تحقیقى-علمى، فهرست مطالب و فهرست اعلام، اماکن و فرق، ارائه منابع و مآخذ مورد لزوم و نیز توضیح مطالب پیچیده و راهنمایى خواننده از دیگر ویژگى‌هاى این اثر مى‌باشد.

وضعیت کتاب
کتاب مشتمل بر پاورقى‌هایى به قلم مترجم و فهرست مطالب، فهرست اعلام، اماکن و فرق و منابع و مآخذ مى‌باشد.