دلیل ما | فروشگاه اینترنتی کتب شیعی

حس کنجکاوى و فهمیدن اسرار آفرینش و دریافتن علت احکام و دستورات دینى از امور نهفته در وجود همه انسان هاست که منحصر به زمان و افراد خاصى نیست و از آغاز پیدایش اسلام تا زمان غیبت افراد فراوانى بوده‏ اند که از پیامبر خدا صلى ‏الله ‏علیه‏ و‏ آله و امامان معصوم علیهم ‏السلام راجع به این امور سوال کرده و خواستار آشنایى و فهم بیشتر در این مورد از آنان بوده‏ اند.
شیخ صدوق رحمه ‏الله براى جواب گویى به تقاضیاى افراد زیادى که این حس در آنان بوده و به خاطر وجود عصر غیبت و عدم دسترسى آشکار به امام علیه ‏السلام نمى ‏توانسته‏ اند مستقیم به جواب خود برسند. روایاتى که در این زمینه از ائمه علیهم ‏السلام به دست آورده را جمع آورى کرده است و در این کتاب که نام کامل آن علل الشرایع و الاحکام و الاسباب است به دوستداران دانش و فهم بیشتر عرضه نموده است و چنانچه از عنوان کتاب به دست مى‏ آید این کتاب فقط در مقام بیان علت‏هاى مربوط به احکام دینى و مسائل مربوط به دستورات فقهى مانند علت وضو و غسل و نماز و روزه… نیست بلکه مباحثى مربوط به علت پاره‏اى از مسائل اعتقادى مانند مسائل مربوط به خدا و صفات او و علت نبوت و ارسال رسل و بحث امامت و مسائل مربوط به اهل بیت علیهم ‏السلام و همچنین شامل پاره‏اى از مسائل مربوط به امور تکوینى و مسائل مربوط به جهان خلقت مانند علت آفرینش و اختلاف مخلوقات و علت نام گذارى آسمان و زمین… مى‏ باشد
شیخ صدوق در این کتاب 1459 روایت آورده است که آنها را در دو جلد و جلد اول را با 262 باب و جلد دوم را با385 باب تنظیم کرده است که مجموعا 647 باب است البته در ذیل بعضى از ابواب مانند باب 175 جلد اول که با عنوان علت تسمیه امام تقى علیه ‏السلام و نقى علیه‏ السلام است و باب 280 جلد دوم که با عنوان علت پذیرفتن شهادت یک مرد و دو زن است هیچ روایتى درج نشده است و معلوم نیست خود مولف روایتى در این چند باب نیاورده یا در هنگام استنساخ روایات آنها از قلم افتاده است.

ابو جعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن باویه قمى ملقب به شیخ صدوق در اوخر سال 306 هـ.ق در خاندان آل بویه که خاندان علم و تقوا بودند متولد شد.
جریان ولادت او چنانچه شیخ طوسى ره در کتاب الغیبه مى‏نویسد به تقاضاى دعاى پدرش از محضر حضرت بقیه الله علیه ‏السلام به واسطه جناب حسین بن روح صورت گرفته است که او خواست حضرت دعا کند تا خداوند فرزندى فقیه به او عطا کند و از ناحیه حضرت چنین جواب رسید که به زودى کنیزى دیلمیه نصیب تو مى‏شود که از او داراى دو پسر فقیه خواهى شد. (الغیبه – باب توقیعات حدیث 22 و حدیث 27 صفحه 216 و 308)
وى در سال 381 هـ.ق در حدود 75 سالگى در شهر رى رحلت کرد و بارگاهش در قبرستانى به نام خود او نزدیک حرم شاه عبد العظیم معروف است.
پدر بزرگوارش جناب على بن حسین از علما و محدثان برجسته قم بوده است که بیش از 20 کتاب دارد که رساله الشرایع و کتاب الامامه و تبصره من الحیره از اوست. و شیخ صدوق بیش از همه از پدرش بزرگوارش نقل روایت کرده است که در حدود یک سوم سند روایات کتاب‏هاى او نام پدرش وجود دارد.
شیخ صدوق از بر جسته ‏ترین چهره‏ هاى عالمان شیعى و از پیشگامان حدیث شیعه است که نزد همگان به وثاقت و تقوى و فضل و دانش شهرت داشته است.شیخ طوسى در توصیف او مى‏ نویسد. در میان دانشمندان قمى نظیرى در حفظ و دانش بسیار براى او دیده نشده است، نزدیک سیصد کتاب تالیف کرده است (الفهرست صفحه 709)
شیخ صدوق تحصیلات اولیه را در قم نزد پدرش شروع و سپس به شهر رى هجرت کرد و براى دست یابى به معارف و روایات سفرهاى فراوانى انجام داد و با مشایخ بزرگى مانند عبد الواحد بن محمد بن عبدوس در مشهد و احمد بن زیاد بن جعفر همدانى در همدان و احمد بن حسن قطان در رى و احمد بن ثابت دوالیبى در بغداد و احمد بن ابراهیم بن هارون قاضى در کوفه و احمد بن ابى جعفر بیهقى در فیر حجاز ملاقات و از آنان نقل و روایت کرده است. و شاگردان بزرگى مانند شیخ مفید و ابن قضائرى و هارون بن موسى تلعکبرى و احمد بن على سیرافى و محمد بن قائم فارسى و شیخ ابو البرکات على بن الحسن خوزى و ابو الحسین جعفر بن حسن بن حکه قمى داشته که از او استفاده و نقل روایت کرده ‏اند. او صاحب تالیفات بسیارى است که خود او در مقدمه کتاب من لا یحضره الفقیه اشاره مى‏کند که تا آن هنگام 245 کتاب تالیف کرده است و شیخ طوسى در فهرست و ابن شهر آشوب در معالم العلماء تالیفات او را حدود 300 کتاب مى‏دانند.
از مهم‏ترین کتاب‏هاى او من لا یحضر الفقیه است که یکى از کتب اربعه شیعه است و اکنون 17 کتاب از او باقى مانده است که کتاب‏هاى الخصال، معانى الاخبار، علل الشرایع، ثواب الاعمال، عقاب الاعمال، عیون الاخبار الرضا علیه‏السلام، اکمال الدین، التوحید از جمله آنهاست.